Szydełka i druty

Szydełkowanie i dzierganie na drutach to dwie z najstarszych i najbardziej relaksujących form rzemiosła tekstylnego, które od wieków cieszą się niesłabnącą popularnością. Choć obie techniki polegają na tworzeniu tkanin z przędzy, różnią się fundamentalnie narzędziami i metodami pracy, a co za tym idzie – wyglądem i właściwościami uzyskanych wyrobów. Obydwie wymagają jedynie kilku podstawowych narzędzi: szydełek lub drutów, oraz oczywiście, przędzy.

Szydełka: Magia Pojedynczego Haczyka

Szydełkowanie to technika, w której używa się jednego narzędzia – szydełka. Szydełko to cienki pręt, najczęściej wykonany z metalu, bambusa, plastiku lub drewna, zakończony specjalnym haczykiem. To właśnie ten haczyk jest sercem szydełkowania, pozwalając na przeciąganie pętli przędzy przez siebie, tworząc charakterystyczne dla tej techniki sploty.

Rodzaje Szydełek i Ich Materiały:

Szydełka występują w szerokiej gamie rozmiarów, od bardzo cienkich (do koronek i delikatnych projektów) po bardzo grube (do koców z grubej przędzy). Rozmiar szydełka zazwyczaj jest podawany w milimetrach (np. 2 mm, 5 mm, 10 mm). Materiał, z którego wykonane jest szydełko, również ma znaczenie:

• Metalowe (aluminium, stal): Najpopularniejsze i najbardziej wszechstronne. Stalowe szydełka są idealne do cienkich nici i koronek, natomiast aluminiowe – do większości rodzajów przędzy. Są gładkie, trwałe i zapewniają płynne przesuwanie się włóczki.
• Bambusowe i Drewniane: Lekkie, ciepłe w dotyku i często pięknie wykonane. Bambus jest lekko szorstki, co może być pomocne dla początkujących, ponieważ przędza nie zsuwa się tak łatwo. Drewniane szydełka są zazwyczaj bardzo gładkie i przyjemne w użyciu.
• Plastikowe / Akrylowe: Najlżejsze i często najbardziej ekonomiczne. Dostępne w wielu kolorach, są dobrym wyborem dla początkujących lub do bardzo grubych przędz.

Jak Działa Szydełko?

Podstawą szydełkowania jest łańcuszek (chain stitch), który jest bazą dla wszystkich innych ściegów. Następnie, poprzez przeciąganie pętli przędzy przez istniejące pętle na szydełku, tworzy się różne wzory, takie jak:

• Półsłupki (single crochet): Dają gęsty, zwarty materiał.
• Słupki (double crochet): Tworzą luźniejsze i wyższe ściegi.
• Słupki potrójne (treble crochet): Jeszcze wyższe i bardziej ażurowe.

Zastosowania Szydełkowania:

Szydełkowanie jest niezwykle wszechstronne i pozwala na tworzenie szerokiej gamy wyrobów:

• Odzież i akcesoria: Swetry, szale, czapki, rękawiczki, torebki, biżuteria.
• Dekoracje domowe: Koce, narzuty, poduszki, serwetki, obrusy, dywany.
• Zabawki: Amigurumi (szydełkowe maskotki) to popularna forma sztuki szydełkowej.
• Koronki i ozdoby: Delikatne, ażurowe elementy, które mogą ozdabiać ubrania czy domowe tekstylia.

Charakterystyczną cechą szydełkowych wyrobów jest ich struktura, która często jest bardziej trójwymiarowa i mniej elastyczna niż dzianina z drutów, co sprawia, że idealnie nadają się do tworzenia formowanych kształtów i sztywnych wzorów.

Druty: Tkanina z Dwóch Końców

Dzierganie na drutach (popularnie zwane robieniem na drutach) to technika, w której używa się dwóch narzędzi – drutów. Druty to proste pręty, zazwyczaj z ostro zakończonymi końcówkami, które służą do trzymania pętli przędzy. Podczas dziergania, pętle są przenoszone z jednego drutu na drugi, tworząc tkaninę.

Rodzaje Drutów i Ich Materiały:

Podobnie jak szydełka, druty występują w różnych rozmiarach i materiałach. Wybór drutów zależy od grubości przędzy i pożądanego efektu. Rozmiar drutów również jest podawany w milimetrach.

• Druty proste (pojedyncze): Klasyczne druty, używane do płaskich projektów, takich jak szale czy panele swetrów. Mają jeden ostro zakończony koniec i stoper na drugim, by pętle nie zsuwały się.
• Druty pończosznicze (DPN - Double Pointed Needles): Krótkie druty, ostro zakończone na obu końcach. Zazwyczaj sprzedawane w zestawach po 4-5 sztuk, służą do dziergania w okrążeniach, np. czapek, skarpetek, rękawiczek.
• Druty z żyłką (circular needles): Składają się z dwóch krótkich drutów połączonych elastyczną żyłką. Są niezwykle wszechstronne – można nimi dziergać zarówno płaskie projekty (na żyłce mieści się wiele oczek), jak i w okrążeniach (łącząc końce drutów). Dostępne w różnych długościach żyłek.
• Druty wymienne z żyłką: Zestawy, w których druty można odkręcać od żyłki i wymieniać na inne rozmiary, co daje ogromną elastyczność.
• Materiały drutów: Podobnie jak szydełka, druty mogą być metalowe (niklowane, mosiężne, ze stali nierdzewnej – gładkie i szybkie), bambusowe/drewniane (ciepłe, zapewniające lepszy chwyt przędzy) czy plastikowe/akrylowe (lekkie, ekonomiczne, dobre do grubych przędz).

Jak Działa Dzierganie na Drutach?

Podstawą dziergania na drutach są dwa główne ściegi:

• Oczko prawe (knit stitch): Tworzy charakterystyczną literę "V" na powierzchni dzianiny.
• Oczko lewe (purl stitch): Tworzy poziomą pętelkę.

Poprzez kombinację oczek prawych i lewych, a także ich naprzemienne wykonywanie w różnych rzędach, tworzy się niezliczone wzory, takie jak:

• Ścieg francuski (garter stitch): Powstaje z samych oczek prawych (lub samych lewych), jest elastyczny i nie roluje się.
• Ścieg dżersejowy (stockinette stitch): Prawa strona to same oczka prawe, lewa to same oczka lewe; tworzy gładką, typową dzianinę, która ma tendencję do rolowania się na brzegach.
• Wzory warkoczowe (cable patterns): Uzyskiwane poprzez przeplatanie grup oczek.
• Koronkowe wzory (lace patterns): Tworzone przez kombinację narzutów i zmniejszania oczek.

Zastosowania Dziergania na Drutach:

Dzianiny z drutów charakteryzują się większą elastycznością i miękkością niż wyroby szydełkowe, co sprawia, że są idealne do:

• Odzież: Swetry, kardigany, czapki, szaliki, skarpetki, sukienki, ubranka dziecięce.
• Akcesoria: Koczyki, rękawiczki, opaski na głowę.
• Dekoracje domowe: Koce, poduszki, poszewki.

Zarówno szydełkowanie, jak i dzierganie na drutach to wspaniałe hobby, które pozwala na tworzenie unikalnych i wartościowych przedmiotów. Wybór techniki często zależy od osobistych preferencji, rodzaju projektu, jaki chcemy wykonać, oraz od pożądanego efektu końcowego. Niezależnie od tego, czy wybierzesz haczyk szydełka, czy parę drutów, obie metody oferują drogę do kreatywności, relaksu i satysfakcji z własnoręcznie wykonanych dzieł. To rzemiosło, które łączy pokolenia i pozwala wyrazić siebie poprzez nić i splot.