Cyrkiel

Cyrkle

Cyrkiel to przyrząd, który towarzyszy nam od najmłodszych, szkolnych lat. Dzięki niemu możemy z łatwością kreślić idealne okręgi oraz łuki. Zasada działania cyrkla jest genialna w swojej prostocie. Cyrkiel składa się z dwóch ramion, połączonych w górnej części i ruchomych w jednej płaszczyźnie. Czym większe rozwarcie ramion, tym większy okrąg możemy narysować. W klasycznej wersji cyrkla, jedno z ramion zakończone jest igłą, która pozwala na precyzyjne osadzenie cyrkla i wyznaczenie środka okręgu. Drugie ramię służy do kreślenia i występuje w wielu wariantach. Pierwszy, aktualnie najbardziej popularny to końcówka z wymiennym grafitem. Grafit osadzany jest na stałe w określnej pozycji, dlatego konieczne jest jej korygowanie co jakiś czas, w miarę jego zużycia. Drugi wariant to specjalna stalówka, składająca się z dwóch płytek zbiegających się w jednym kierunku. Tego typu końcówka służy do rysowania tuszem kreślarskim. Po zamoczeniu w kałamarzu tusz pozostaje jedynie między płytkami i dzięki swojej wiskotyczności nie wylewa się, tylko sączy przez wąską szczelinę, która stanowi końcówkę ramienia. Trzeci wariant jest najbardziej wszechstronny i praktyczny, a jest to uchwyt na dowolne, standardowe przybory piśmiennicze. Można zamocować w nim ołówek, kredkę, cienkopis, ale także długopis lub pióro kulkowe. Nie tylko zwiększa to wygodę pracy z cyrklem, ale także daje możliwość kreślenia wieloma kolorami (tusze kreślarskie występują z reguły w niewielkiej palecie kolorystycznej, a cienkopisy i kredki to dziesiątki, a nawet setki różnych barw). Cyrkle często sprzedawane są w kompletach, zawierających nie tylko sam cyrkiel, ale także różnego rodzaju etui lub kasetki, ramię na grafity oraz wymienne grafity w specjalnym pojemniczku, a dostępne są także cyrkle z ramieniem wymiennym (dołączone jest np. ramię z uchwytem lub stalowką).

Cyrkle regulowane to rodzaj cyrkla, który do regulacji rozstawu ramion wykorzystuje specjalną śrubę, łączącą oba ramiona i poruszaną przy pomocy koła umieszczonego między nimi. Taka konstrukcja daje przede wszystkim możliwość bardzo precycyjnej regulacji rozstawu ramion, a z drugiej strony zapobiega przypadkowemu ich złożeniu lub zmianie pozycji. Cyrkle tego typu są najczęściej wybierane do zastosowań profesjonalnych, gdzie liczy się nie tylko wspomniana już precyzja, ale także efektywność pracy. Kolejny interesujący wariant cyrkla, to cyrkiel z łamanymi ramionami. Cyrkle skonstruowane w ten sposób pozwalają na kreślenie równoległych łuków i podobnie jak cyrkle regulowane są najczęściej wybierane przez profesjonalistów. Innym cyrklem, który jest w pewien sposób wyspecjalizowany jest tak zwany zerownik (lub cyrkiel zerowy). Ramię kreślące takiego cyrkla jest w specjalny sposób wygięte, lub pozwala na złamanie i dzięki temu zyskujemy możliwość narysowania niezwykle małych okręgów, co jest trudne lub wręcz niewykonalne przy pomocy klasycznego cyrkla. Ostatni, specjalny rodzaj cyrkla to przenośnik (czyli cyrkiel traserski). Nie służy on do kreślenia, a oba jego ramiona zakończone są igłami. Cyrkiel tego typu jest szeroko stosowany w środowisku warsztatowym i produkcyjnym, a służy do przenoszenia wymiarów z fizycznego obiektu na rysunek, lub w drugą stronę. Jest to prosty, ale jednocześnie bardzo precyzyjny sposób na zachowanie zgodności z projektem, lub pomiar długości (w parze z przymiarem kreskowym, czyli specjalną linijką).