Rapidograf - co to jest? Do czego służy?

Rapidograf czy rapitograf? – poprawną wersją jest rapidograf, którego nazwa wywodzi się od nazwy Rapidograph firmy Rotring. Opisuje ona grupę artykułów kreślarskich, służących do wykreślania rysunków technicznych tuszem.

Rapidograf to profesjonalny przyrząd kreślarski, przypominający pióro. Początkowo stosowany był głównie do użytku przez architektów i projektantów. W głównej mierze stosowany jest w kaligrafii i rysunku technicznym. Jednakże - wraz z rosnącą popularnością - po rapidografy zaczęli sięgać różnego rodzaju artyści. Obecnie zyskały one również niemałe uznanie stylistek paznokci, które wykorzystują je podczas tworzenia zdobień.

W 1928 roku firma Rotring wynalazła pierwszy na świecie pisak nazwany „Tiku”, który posiadał nowatorską, igiełkową końcówkę. Na bazie tego pisaka w 1953 roku marka Rotring opracowała rapidograf. Jego cechy użytkowe zaskarbiły mu grono wiernych użytkowników. W zastosowaniach kreślarskich po dziś dzień cieszy się niesłabnącą popularnością. Niedługo potem Rotring wynalazł sposób na szybkie uzupełnianie rapidografów. Do zestawu dołączane były specjalne pipety, dzięki którym napełniano pojemniczki na tusz. W 1983 roku producent Rapidographu wprowadził kolejną innowację. Był to prosty i czysty sposób uzupełniania tuszu w oferowanych przez nich rapidografach – naboje kapilarne.

Rapidograf pozwala na rysowanie linii o równej szerokości, której utrzymanie jest niezwykle ważne podczas tworzenia np. rysunków i projektów technicznych na kalce technicznej, papierze technicznym lub na brystolu. Jest to rodzaj pióra kreślarskiego, którego cechą charakterystyczną jest precyzyjna końcówka. To właśnie ona pozwala na doskonała pracę nad detalami. Jej grubość wyrażana jest w milimetrach. Przyjęło się, że końcówki rapidografów oznacza się odpowiednio kolorami względem rozmiaru, dzięki czemu osobie rysującej łatwo było zlokalizować odpowiedni rapidograf bez konieczności szukania na nim oznaczenia. Wyróżniamy następujące kolory i rozmiary:

0.13 mm – fioletowy
0.18 mm – czerwony
0.25 mm – biały
0.35 mm – żółty
0.50 mm – brązowy
0.70 mm – niebieski
1.00 mm – pomarańczowy
1.40 mm – zielony

Dzięki dość dużej ilości produktów, mamy dowolność w wyborze odpowiedniego rozmiaru, który będzie dopasowany do naszych potrzeb. Oprócz różnicy wynikającej z grubości końcówek, możemy również wyróżnić rapidografy, które posiadają zbiornik z tuszem do wielokrotnego napełniania lub wymienny wkład atramentowy (nazywany inaczej nabojem kapilarnym). Wbudowane pojemniczki na tusz charakteryzują się trochę większą pojemnością niż naboje, dzięki czemu możemy osiągnąć dłuższy czas pracy, bez konieczności ich wymiany. Jednak samo uzupełnienie tuszu w zbiorniczku może okazać się czasochłonne, a dodatkowo łatwo możemy się przy nim pobrudzić. Warto wspomnieć, że niektóre z rapidografów oferowanych na rynku, mogą być używane w połączeniu z cyrklami i innymi przyrządami kreślarskimi. Zdecydowanie ułatwi to kreślenie okręgów, łuków i wszystkich innych kształtów nie składających się z prostych linii.

Budowa rapidografu

Większość elementów rapidografu wykonana jest z tworzywa sztucznego. Jedynie jego stalówka wykonana jest ze stali szlachetnej. Korpus posiada kolorowe elementy obudowy, które odpowiadają grubości końcówki. Istnieją dwie metody napełniania, dlatego też w niektórych modelach znajdziemy specjalne pojemniczki na tusz, w innych jest miejsce na dedykowane naboje kapilarne. Skuwka, która posiada klip ułatwi przenoszenie rapidografu – istnieje mniejsze prawdopodobieństwo zgubienia go.

Zbiornika atramentu lub wymiennego wkładu
Stalówki – wykonana jest ze stali szlachetnej, w środku posiada cienką metalową igiełkę, która odpowiada za prawidłowy przepływ tuszu
Podajnika – umożliwia kontrolowany przepływ między zbiornikiem a końcówką
Korpusu – posiada kolorowe elementy, które odpowiadają konkretnemu rozmiarowi, dzięki temu nie ma potrzeby szukania na nim oznaczeń
Skuwki – dzięki niej możemy zabezpieczyć końcówkę kreślącą przed uszkodzeniem

Rapidograf – jak z niego korzystać?

Przygotowanie rapidografu do pracy wymaga napełnienia zbiorniczka tuszem kreślarskim lub włożenia naboju kapilarnego. Jeżeli korzystamy z wersji ze zbiorniczkiem do napełniania, należy pamiętać, że napełniamy go mniej więcej do ½ wysokości. Kolejnym ważnym elementem przed rozpoczęciem kreślenia, jest napełnienie wodą zatyczki rapidografu (zbiorniczek jest naprawdę mały, zmieści się w nim kilka kropel wody). Dzięki temu tusz nie będzie zasychał podczas pracy. Podczas rysowania tusz spływa cienką rurką, która umieszczona jest wewnątrz końcówki.

Warto również wiedzieć jak prawidłowo korzystać z tego przyboru piśmienniczego. Rapidografy przeznaczone są do trzymania prostopadle do arkuszy papieru. Niestety im większy będzie kąt nachylenia, tym trudniej będzie płynąć atrament. Odpowiedni kąt nachylenia wynosi 90^o,to właśnie wtedy stalówka jest w optymalnym położeniu względem powierzchni papieru. Należy również pamiętać o sile nacisku na stalówkę. Nadmierny nacisk grozi powstawaniem plam z tuszu i dodatkowo może zniszczyć również powierzchnię papieru. Oprócz tego może uszkodzić obudowę, w najgorszym wypadku nawet złamać końcówkę, co skutkować będzie zniszczeniem narzędzia. Zbyt mały nacisk może prowadzić do spływania tuszu, a w rezultacie kreślona linia może być zbyt gruba.

Po skończonym użytkowaniu warto każdorazowo umyć rapidograf bieżącą wodą. Zapobiega to wysychaniu tuszu w końcówce kreślącej. Ze względu na cienkie kanaliki wewnątrz, ryzyko zaschnięcia tuszu jest bardzo duże. Skutkować może to nieodwracalnym uszkodzeniem końcówki. Gdyby jednak tusz zasechł i nie dałoby się udrożnić końcówki poprzez wymoczenie w wodzie, istnieje możliwość zakupienia samej końcówki kreślącej. Osoby bardziej zaawansowane, mogą spróbować naprawy przy pomocy, specjalnego płynu, dedykowanego do czyszczenia rapidografów.

Zalety rapidografów

Posiadają wymienne naboje lub zbiorniczek do napełniania, dzięki czemu służyć nam mogą przez długi czas
Odkręcana igłowa końcówka, daje nam możliwość dokładnego wyczyszczenia
Końcówka wykonana ze stali nierdzewnej, zapewnia długą żywotność
Gwarantuje kreślenie precyzyjnej linii o jednolitej grubości
Rapidografy posiadają wbudowany klips, który pozwoli na swobodne zaczepienie i przenoszenie
Szeroka gama dostępnych grubości końcówek
Duża ilość różnych kolorów atramentów w niskich cenach, pozwala na tworzenie imponujących prac
Możliwość zmiany koloru tuszu w dowolnym momencie

Wady rapidografów

Podczas silnego nacisku łatwo złamać końcówkę
Zbyt mały nacisk może powodować spływanie tuszu
Pozostawiony w środku tusz, może wyschnąć i trawle uszkodzić stalówkę
Uzupełnianie tuszu może być problematyczna dla osób początkujących

Rapidograf vs. cienkopis

Czym różni się rapidograf od reszty przyborów piśmienniczych? Przede wszystkim rodzajem napełniania. W przeciwieństwie do cienkopisów posiada zbiorniczek, który można uzupełniać tuszem lub wymienne naboje kapilarne. Sprawia to, że są bardziej wydajne i możemy z nich korzystać naprawdę długi czas. Jednocześnie rapidograf jest znacznie bardziej praktyczny i ekonomiczny. Daje nam on możliwość wyboru koloru tuszu i niekończącej się jego wymiany. Dodatkowo linia kreślenia jest bardziej precyzyjna, niż w przypadku wcześniej wspomnianych cienkopisów. Jednocześnie warto zauważyć, że w przypadku potrzeby naniesienia korekty na rysunek zdecydowaną przewagę mają tutaj cienkopisy, nie wymagają one wcześniejszego przygotowania. Oprócz tego rapidograf posiada budowę zbliżoną do zwykłego pióra.

Rapidograf vs. pióro

Skoro posiada budowę zbliżoną do pióra, to czym się od niego różni? Sposób napełniania jest bardzo zbliżony, ponieważ w rapidografach i piórach mamy do wyboru naboje, lub pojemniczki do napełniania tuszem bądź atramentem. Na tym kończą się ich podobieństwa. Pióro posiada stalówkę, natomiast rapidograf cienką rurkę, ze specjalną igiełką po której spływa tusz. Linia pisania jest zdecydowanie bardziej precyzyjna w przypadku kreślenia za pomocą rapidografu. W przypadku rapidografów istnieje większa gama kolorystyczna tuszy, niż w przypadku atramentów do piór.

Rapidograf vs. ołówek

Tworzenie rysunków technicznych może kojarzyć się z wykorzystywaniem ołówków. Warto więc również je porównać z rapidografem. Pierwszą różnicą jest sposób wykonania. Ołówki posiadają grafity, i o ile te automatyczne mają możliwość ich wymiany, to te zwykłe, niestety nie. Jednakże niezależnie od wyboru nie będzie ona tak precyzyjna jak linia narysowana rapidografem. Dodatkowo w przypadku ołówków nie mamy możliwości zmiany koloru linii.

Jaki rapidograf kupić?

Jeżeli zdecydowaliśmy się już na zakup rapidografu, to warto mieć ich co najmniej 3 sztuki, które kreślić będą odpowiednio linie cienkie, grube i bardzo grube. Podczas zakupu rapidografu ze standardowym pojemniczkiem na tusz, warto zakupić te trochę droższe, ale lepszej jakości. Dobry tusz będzie swobodnie przepływać, kreśląc jednolitą kreskę o stałym kolorze. Jednocześnie będzie dość szybko zasychać, dzięki czemu nie będzie się rozmazywać.

Obecnie najbardziej znanymi markami oferującymi rapidografy są: