Plastelina czy modelina - co wybrać?

Jedna z alternatyw dla plasteliny to modelina. Posiada ona nieco inne właściwości i pozwala na utrwalenie, dzięki czemu możemy wspólnie z naszymi milusińskimi tworzyć ozdoby, biżuterię lub zabawki.

To jednak nie wszystkie różnice. Zapraszamy do lektury naszego artykułu, z którego dowiesz się jakie są praktyczne różnice między plasteliną i modeliną, i jaką masę plastyczną wybrać dla swojego dziecka.

Plastelina

Plastelina to najpopularniejsza z mas plastycznych. Jej niewątpliwą zaleta jest niska cena. Stosunkowo niewielkim kosztem można nabyć zestaw składający się z kilkunastu lasek w różnych kolorach.

Skoro przy kolorach już jesteśmy: kolejna zaleta plasteliny to niebywale łatwe mieszanie kolorów. Dobrze wyrobiona i rozgrzana plastelina jest bardzo miękka i bardzo łatwo łączy się sama ze sobą. Jest także podatna na wygładzanie, dzięki czemu łatwo uzyskać równe, gładkie powierzchnie.

Tutaj warto wspomnieć o jednej z największych wad plasteliny: wymaga wyrobienia zanim zabierzemy się do lepienia naszych figurek. Zimna plastelina jest stosunkowo twarda, dlatego nie polecamy jej do zabawy z najmłodszymi dzieciakami.

Druga wada to pewna tłustość plasteliny oraz trudne usuwanie zabrudzeń, jakie niechybnie powstaną na ubraniu, dywanie i strach pomyśleć gdzie jeszcze. Aby usunąć plastelinę należy ją mocno zmrozić, a i tak nie mamy gwarancji, że wszystkie drobinki uda się wykruszyć z tkaniny. W przypadku gładkich powierzchni jest nieco łatwiej, ale wspomniana tłustość powoduje rozmazywanie się plasteliny i wymaga dokładniejszego wytarcia powierzchni po jej usunięciu.

Modelina

Modelina co prawda nie wymaga wyrabiania, ale jest także nieco twardsza niż plastelina i nie poddaje się aż tak łatwo naciskowi. Dla rączek maluszków może to stanowić przeszkodę, ale starsze dzieci odkryją, że dzięki temu łatwiej wykonać bardziej wymyślne detale.

Modelina jest bardziej wymagającym materiałem modelarskim, ale potrafi się odwdzięczyć większymi możliwościami oraz cechą, której nie posiada żadna inna masa plastyczna (no, może poza gliną rzeźbiarską). Sama modelina jest zresztą określana mianem glinki polimerowej i podobnie jak naturalna glina, umożliwia ona utwardzenie i utrwalenie naszych dzieł.

Modelinę wystarczy wygotować lub odpowiednio wypalić, aby w ten sposób uzyskać materiał zbliżony do plastiku. Wynika to ze składu modeliny: są to między innymi cząsteczki PVC oraz plastyfikator. Wygrzanie modeliny powoduje odparowanie plastyfikatora oraz scalenie PVC.

Ciastolina i podobne masy

Ciastolina Play Doh oraz inne, podobne do niej masy (ciastoplasto) to alternatywa dla plasteliny i modeliny. Masy tego typu kierowane są do najmłodszych artystów. Z reguły posiadają przyjemny zapach, należy więc uważać aby nasza pociecha nie próbowała ciastoliny... zjeść.

Ciastolina jest bardzo miękka i łatwo się formuje. Nie jest też zbyt gęsta, dlatego stanowi idealny materiał do użycia we wszelkiego rodzaju wyciskarkach i foremkach. Próba wyciśnięcia plasteliny czy modeliny może się skończyć nawet uszkodzeniem narzędzia. Z ciastoliną wręcz przeciwnie – jest to bardzo łatwe.

Pewną wadą ciastoplasto jest fakt, że pozostawione na powietrzu ulega wyschnięciu. Z jednej strony pozwala to na swego rodzaju utwardzenie małych rzeźb, z drugiej jednak przeszkadza w ponownym użyciu. Ciastolinę warto zatem przechowywać w zamkniętych szczelnie pojemnikach. Jeżeli wyschnie, to z reguły wystarczy namoczyć ją przez kilka minut w wodzie.

Praktyczne różnice

Podsumujmy zatem różnice między opisanymi powyżej masami plastycznymi.

Utrwalanie plasteliny

Plasteliny w zasadzie nie sposób utrwalić. Jedyna metoda, aby zwiększyć jej twardość, to zamrożenie. Jest to jednak rozwiązanie niepraktyczne i niewystarczające.

Utrwalanie modeliny

Jaki jest najlepszy sposób na utrwalenie modeliny?
Dwie najpopularniejsze metody na utrwalenie modeliny to gotowanie oraz wypiekanie w piekarniku.

Okazuje się jednak, że gotowanie ma kilka istotnych wad:

• Podczas gotowania na modelinie może pojawić się osad. Prawdopodobieństwo jest większe, jeżeli mamy twardą wodę.
• Gotowana modelina traci nieco na intensywności kolorów. Aby przywrócić głębię barw, po wygotowaniu konieczne jest natłuszczenie. W przypadku wypalania ten problem jest zminimalizowany.
• Po ugotowaniu modelina jest z reguły mniej trwała niż po upieczeniu. Ma to związek z nieco niższą temperaturą, w której zachodzi cały proces.
• Podczas gotowania mniejsze modele mogą być podrzucane przez kotłującą się wodę i w ten sposób odkształcić się.

Wniosek jest prosty: modelinę lepiej wygrzać w piekarniku.

Jak prawidłowo wypiec modelinę?
Nie ma jednej, uniwersalnej instrukcji, która zagwarantuje idealny efekt za każdym razem. Wiele zależy od marki (i składu) naszej modeliny oraz wielkości naszych rzeźb. Niestety, jak każda forma sztuki, tak też utrwalanie modeliny wymaga eksperymentów i odrobiny doświadczenia.

Mamy jednak kilka wskazówek, które pomogą przy pierwszych próbach:

• Użyj piekarnika. Modeliny nie wypiekamy w mikrofalówce.
• Model najlepiej umieścić na papierze do pieczenia. Gładkie powierzchnie (szkło, kafelki) spowodują powstanie błyszczących powierzchni na styku modelu z podkładką.
• Najlepiej ustawić na grzanie bez termoobiegu. Włącz tylko grzałkę górną i dolną.
• Wypiekaj w temperaturze 100-120°C przez 5-30 minut. Czas wypiekania zależy od rodzaju modeliny i wielkości (objętości) elementów.
• Po otwarciu piekarnika nie wdychaj oparów i przewietrz kuchnię.

W przypadku modeliny dobrej jakości po utrwaleniu nasz model będzie utwardzony, ale cienkie elementy powinny zachować pewną dozę elastyczności. Życzymy dobrej zabawy!